Slaapproblemen Obstructief Slaap Apneu Syndroom

Er is een grote groep mensen die problemen heeft met goed slapen. Ongeveer anderhalf miljoen Nederlanders slaapt slecht.

Er zijn verschillende soorten slaapproblemen:

• Slapeloosheid. Lang wakker liggen, slecht inslapen, te vaak of te vroeg wakker worden, zijn voorbeelden van slapeloosheid. Hierdoor is men overdag moe, slaperig, slecht geconcentreerd, lusteloos en/of prikkelbaar. Het kan samenhangen met meerdere factoren: spanning of zorgen, koffie, lichamelijke klachten en andere factoren. Aanpassingen in de levensstijl kunnen helpen om beter te slapen. Er kan een slaapdagboek bijgehouden worden om meer inzicht te krijgen in de slapeloosheid.
• OSAS. Obstructief Slaap Apneu Syndroom is het tijdelijk geen adem krijgen tijdens de slaap, waardoor de ademhaling meerdere keren per nacht voor enkele seconden stokt. Zo komt men meerdere keren per nacht in een lichter slaapstadium terecht, waardoor de slaap gefragmenteerd wordt. Snurken is een symptoom. Bij een gedeelte van de apneupatiënten wordt de luchtpijp afgesloten door een combinatie van overtollig vet en resonerende spiermassa. Bij mensen met overgewicht kan afvallen dus al een mogelijkheid zijn om van dit probleem af te komen.
• Hypersomnia. Mensen die last hebben van hypersomnia zijn overdag erg slaperig of slapen ’s nachts heel erg lang, langer dan ze willen. Door het bijslapen overdag, of het vele slapen ‘s nachts, komen ze de rest van de dag in de problemen. Dit, omdat ze minder goed functioneren op het werk of hun afspraken niet na kunnen komen.
• Insomnie. Mensen die hier last van hebben slapen slecht. De klachten die het meest voorkomen zijn niet doorslapen, niet uitgerust zijn na de slaap of moeite hebben met inslapen. Overdag zijn deze mensen dan ook snel prikkelbaar, versuft en erg moe. Overdag bijslapen heeft weer gevolgen voor ’s nachts.
• Nachtmerries. Dit zijn extreem angstige dromen met erg negatieve emoties. De dromer schrikt hier meestal van wakker. Door een nachtmerrie slaapt iemand slecht en is hij/zij vaak moe de volgende dag. Nachtmerries kunnen er ook voor zorgen dat de mensen niet durven te slapen, of door te slapen na het wakker schrikken.
• Narcolepsie. In Nederland zijn er ongeveer zevenduizend mensen met narcolepsie. Wanneer men last heeft van narcolepsie, dan voelt hij/zij zich overdag vaak slaperig, versuft en moe. Sommige mensen hebben slaapaanvallen, anderen hebben de hele dag een gevoel van slaperigheid. Men kan ook last hebben van kataplexie. Dit betekent dat men de macht over de spieren verliest voor ongeveer 30 seconden. Men kan hierdoor heel ongelukkig vallen. Sommige mensen hebben hiernaast ook last van slaapverlamming. Dit is een REM slaap die direct na het inslapen optreedt. De slaper weet wat er in zijn/haar omgeving gebeurt, maar kan zich niet bewegen wat als zeer beangstigend ervaren wordt. Als gevolg hiervan kunnen hypnagoge hallucinaties optreden, wat extreem levendige droombeelden zijn, die vaak niet goed van de werkelijkheid te onderscheiden zijn. Dit kan enkele minuten duren en is vaak erg beangstigend. ’s Nachts slaapt een narcoleptici vaak slecht, niet lang achter elkaar en meestal licht.
• Nachtterreur, genaamd pavor nocturnus is dat men ’s nachts schreeuwend wakker wordt en niet meer weet waar hij/zij is, of wat er gebeurd is. Het zijn paniekaanvallen in de nacht, waarbij er weinig of geen beelden zijn. Het duurt na het wakker worden soms wel enkele minuten voordat men weet waar hij/zij is en de persoon kan zich er ook niks van herinneren. Het is een moeilijk te verhelpen stoornis en heeft een neurologische basis.
• Rusteloze benen, restless legs syndrome (RLS) is dat er in de diepe slaap iets mis gaat in de communicatie tussen de hersenen en de benen. De benen beginnen vanzelf te bewegen en te schoppen, soms zo erg dat de slaper wakker wordt. Het gebeurt ongeveer elke twintig à 30 seconden. Het is een neurologische aandoening en kenmerkt zich door een irriterend en branderig gevoel in de kuiten. Soms is het een onderdeel van PLMD (periodic limb movement disorder).
• Stoornis in het slaap-waakritme. Mensen die deze stoornis hebben, hebben een aanhoudend patroon van ontregeling van de slaap. Het slaap-waak ritme is niet in overeenstemming met wat van de persoon geëist wordt. Dit komt vaak doordat mensen een langere periode op onregelmatige tijden naar bed gaan of opstaan. Deze stoornis komt vaak voor bij mensen die in ploegendiensten werken of onregelmatigheidsdiensten moeten draaien.
• Slaapwandelen. Dit komt vrij vaak voor, meestal bij kinderen, soms bij volwassenen. Een slaapwandelaar kan verschillende dingen doen, bijvoorbeeld kleding aantrekken, stil blijven staan of rondlopen. De slaapwandelaar kan wel reageren op aanwijzingen van mensen die wel wakker zijn, maar het is erg lastig om de slaapwandelaar wakker te maken. Slaapwandelen gebeurt vaak bij kinderen en gaat dan meestal over naarmate het kind ouder wordt.

Behandeling

CPAP, Continuous Positive Airway Pressure, kan ingezet worden om slaapapneu te voorkomen. Dit is een kapje dat op de mond en neus wordt geplaatst en een continue luchtstroom naar binnen blaast, zodat de luchtpijp niet de kans krijgt zich te sluiten. Voor andere bovenstaande slaapproblemen kan zelfhulp al helpen. Bijhouden in een dagboek wat er gebeurt, maar ook zelftesten, kunnen een goed inzicht geven. Gesprekken met een psycholoog kunnen helpen om slaapproblemen aan te pakken.

Medicatie kan gebruikt worden bij slaapproblemen. Dit helpt echter niet de oorzaak aan te pakken. Melatonine en homeopathische producten, als Sint-jans kruid of valeriaan, kunnen ook gebruikt worden.

Vergoeding behandeling slaapproblemen Obstructief Slaap Apneu Syndroom

CPAP apparatuur wordt geleend door een leverancier aangesloten bij de verzekering, als de patiënt OSAS heeft. Er is dus geen sprake van de eigen bijdrage of het eigen risico.

De meeste psychologische zorg bij slaapproblemen wordt vergoed in het basispakket. Er moet rekening gehouden worden met het eigen risico. Er zijn therapieën die kunnen vallen onder de aanvullende verzekering. Daarom is het erg belangrijk om na te vragen of de therapie valt onder het basispakket en om de aanvullende verzekeringen goed met elkaar te vergelijken.