Vaccinaties (inentingen)

Als je op reis gaat naar het buitenland, voornamelijk naar landen buiten Europa, is het verstandig om na te gaan of het aanbevolen is om je te laten vaccineren. Het gaat voornamelijk om ziekten die zeer ernstig verlopen en levensbedreigend kunnen zijn. Een vaccin is een middel waarin zich de ziekteverwekker bevindt waarvoor je je inent. Dit kan op twee manieren, het vaccin bevat het levende maar verzwakte ziekteverwekker of (delen van) het gedode ziekteverwekker. Het vaccin wordt over het algemeen ingespoten in de spier van de bovenarm. Het toegediende vaccin zorgt ervoor dat er een immuunrespons wordt opgewekt, en omdat de ziekteverwekker dood is of verzwakt, zul je er niet ziek van worden. Dit wordt actieve immunisatie genoemd. Dit betekent dat het lichaam antistoffen gaat aanmaken tegen de ingespoten ziekteverwekker. Doordat het lichaam de antistoffen tegen de ziekteverwekker zelf aanmaakt, zal het hierbij ook zogenaamde geheugencellen aanmaken. Deze geheugencellen zorgen ervoor dat het lichaam veel sneller kan vechten tegen de ziekteverwekker mocht je deze tijdens je bezoek aan het buitenland oplopen. En zo ben je dan goed beschermd, mocht je een ernstige ziekte oplopen. Meeste inentingen geven een bescherming van bijna 100%. De bescherming is echter vaak niet levenslang en daarom is het nodig om van te voren uit te zoeken welke vaccinaties nodig zijn voor je bestemming, waarvoor je al bent gevaccineerd en wat de geldigheidsduur van de inentingen zijn waar je al voor bent gevaccineerd.

Voordat je op reis gaat naar het buitenland moet je weten of er bepaalde vaccinaties verplicht zijn. Het land waar je heen gaat kan een vaccinatie verplicht stellen voordat je dit land in mag komen. In Nederland wordt er voor bepaalde landen een advies gegeven om je eerst te laten vaccineren voordat je op reis gaat. Een advies is geen verplichting, maar voor je gezondheid is het wenselijk dat je beschermd bent tegen bepaalde ziekten die in een land kunnen voorkomen. Advies, voorlichting en inenting kan plaatsvinden bij:

• Een vaccinatiecentrum
• De GGD (Gemeentelijke Gezondheidsdienst)
• De huisarts (deze kan u ook doorverwijzen).

Om welke vaccinaties gaat het?

De meest voorkomende vaccinaties die worden gegeven voor reizen naar het buitenland zijn:

• Hepatitis A
• Hepatitis B
• DTP
• BMR
• Buiktyfus
• Gele koorts
• Meningokokken
• Rabies

Hepatitis A

Hepatitis A vaccinatie wordt aanbevolen voor vrijwel alle landen, behalve West-Europa, Noord-Amerika, Canada, Nieuw-Zeeland en Australië. Voor Turkije en Oost-Europa wordt hepatitis A dus ook aanbevolen.
Hepatitis A is een ontsteking van de lever die wordt veroorzaakt door een virus. De overdracht van dit virus vind plaats door slechte hygiëne. Het virus bevindt zich in de ontlasting en wordt verspreid via met ontlasting besmet voedsel of drinkwater. Ook kan het worden verspreid tijdens seks als er sprake is van direct contact is tussen anus en mond. Verschijnselen van de ziekte beginnen 2 tot 6 weken na besmetting. Ziekte verschijnselen kunnen bestaan uit moeheid, misselijkheid, koorts,pijn in de rechter bovenbuik, gele verkleuring van de huid en oogwit, lichte kleur van de ontlasting. De klachten duren enkele weken, echter kan extreme vermoeidheid nog maanden aanhouden. Niet iedereen die besmet is wordt ziek.
Er zijn geen medicijnen die de genezing kunnen versnellen, meestal gaat de ziekte binnen drie maanden vanzelf over. Ondertussen bent u wel een besmettingsgevaar voor anderen.
Inenting voor hepatitis A dient bij voorkeur twee weken voor aanvang van de reis te worden gehaald, afhankelijk van het merk is het vaccin 1 tot 3 jaar geldig. Een herhaalvaccin na 6 maanden geeft echter een bescherming van 25 jaar.

Hepatitis B

Hepatitis B vaccinatie is meestal niet nodig voor een gewone reis, maar wordt voor veel landen vaak wel geadviseerd bij een reis langer dan drie maanden. Ook als je met je reis kans hebt om in aanraking te komen met bloedcontact, b.v. als je in de zorgsector gaat werken.
Hepatitis B vaccinatie wordt aanbevolen voor vrijwel alle landen, behalve West-Europa, Noord-Amerika, Nieuw-Zeeland en Australië. Voor Turkije en Oost-Europa wordt hepatitis  B dus ook aanbevolen.

Hepatitis B is een ontsteking van de lever die wordt veroorzaakt door een virus. Het virus wordt overgedragen bij onveilige seks en direct bloed-bloed contact tussen jou en de besmette persoon. Dit kan b.v. via een prikaccident met een naald, het delen van een scheermes of tandenborstel . Er is een acute en een chronische vorm van hepatitis. Acute hepatitis wordt gekenmerkt door misselijkheid, verminderde eetlust, braken, jeuk, matige koorts. donkere urine en bij een derde van de gevallen geelzucht. Verschijnselen ontstaan meestal binnen twee tot drie maanden. Chronische hepatitis kan ontstaan als het lichaam niet in staat is om het hepatitis B virus te doden na de acute infectie. Er zijn geen medicijnen die de genezing kunnen versnellen, meestal gaat de ziekte binnen 6 weken over.

Met de inenting voor hepatitis B dient bij voorkeur 7 maanden van te voren worden begonnen. Dit omdat de inenting uit een reeks van drie vaccinaties bestaat. Aan het einde van de reeks wordt door middel van bloedonderzoek bepaald hoe je bescherming tegen het virus is. Als deze goed is bent je je gehele leven beschermd.

DTP (Difterie, Tetanus, Polio)

De DTP vaccinatie wordt aanbevolen voor vrijwel alle landen, behalve West-Europa, Noord-Amerika, Nieuw-Zeeland en Australië. Voor Turkije en Oost-Europa wordt BMR dus ook aanbevolen. Difterie komt nog voor in enkele ontwikkelingslanden en wordt overgebracht via hoesten. Verschijnselen zijn koorts, keelpijn en hangerigheid.

Tetanus komt in alle landen voor en wordt door een bacterie veroorzaakt die vooral in aarde en straatvuil zit, en is zonder behandeling altijd dodelijk. Verschijnselen zijn stijfheid en spierkrampen in de buurt van geïnfecteerde wondjes, en vaak ook in de kaakspieren.

Polio is een virus die via ontlasting en hoesten kan worden overgebracht, het staat bekend als verlammingsziekte maar vaak zijn er geen klachten zichtbaar.

De inenting dient bij voorkeur een tot twee weken voor de aanvang van je reis te worden gehaald, maar kan eventueel ook nog een dag van te voren. Na inenting ben je tien jaar beschermd.

BMR (Bof, Mazelen, Rode hond)
De BMR inenting wordt hoofdzakelijk aangeraden in de meeste landen in Afrika, het Midden-Oosten en Zuid- en Zuidoost Azië. 

De vaccinatie wordt alleen gegeven voor de mazelen, maar aangezien hier geen aparte vaccinatie voor is wordt het BMR vaccinatie gegeven.

Mazelen is een hardnekkig kinderziekte, maar kan ook bij volwassenen voorkomen. Symptomen beginnen met die lijken op een stevige griep met koorts, hoesten, een loopneus en ontstoken ogen. Vervolgens ontstaan rode vlekjes met witte stip op de binnenkant van de wangen, hier wordt de ziekte aan herkend. Vervolgens zal de koorts stijgen en ontstaan er paarsrode vlekjes op de huid die eerst in het gezicht, achter de oren en in de nek ontstaan. Welke zich geleidelijk over de romp, armen en benen zullen verspreiden. De vlekjes gaan uiteindelijk over in een grote egale eenheid. Mensen die zijn geboren tussen 1965 en 1975 zijn het meest vatbaar om mazelen te krijgen. Dit omdat mensen geboren voor 1965 de ziekte meestal al hebben gehad, en mensen die zijn geboren na 1975 hebben de vaccinatie gehad door middel van het rijksvaccinatie programma. Kinderen jonger dan 14 maanden hoeven ook geen vaccinatie, aangezien zijn nog over bescherming tegen het virus beschikken door antistoffen die zij van hun moeder hebben gekregen.

Als je zwanger bent of borstvoeding geeft, mag je geen BMR vaccinatie krijgen en na de inenting mag je de eerst komende 4 weken niet zwanger worden. De inenting dient bij voorkeur één tot twee weken voor de aanvang van je reis gegeven te worden. Na inenting ben je levenslang beschermd.

Buiktyfus

Buiktyfus komt voor in Afrika, Zuid-Amerika en Azië en een vaccinatie wordt vaak aanbevolen bij een verblijf in het land van meer dan twee weken.
Buiktyfus wordt door de salmonella bacterie veroorzaakt en geeft voornamelijk darmklachten. De bacterie bevindt zich in ontlasting en wordt verspreid door slechte hygiëne. Rauwe schelpdieren, ongekookte melk of room, rauwe groenten of fruit zijn bekende bronnen van buiktyfus.  Na besmetting duurt het zo’n 8-14 dagen voordat je ziek wordt. De klachten beginnen met koorts, verminderde eetlust, hoofdpijn, malaise, hoesten, rode vlekken op de huid en vage buikpijn. Een korte periode van diarree die gevolgd wordt door verstopping en uiteindelijk wederom diarree. Behandeling is meestal niet nodig.
De vaccinatie bestaat uit één  prik en is ook te krijgen in de vorm van drie tabletten. De vaccinatie geeft een bescherming van 70%, het is dus mogelijk dat je ondanks een inenting toch ziek wordt. Na vaccinatie d.m.v. een prik ben je drie jaar beschermd, de tabletten geven een bescherming van 1 jaar.

Kinderen onder de leeftijd van twee jaar moeten alleen gevaccineerd worden als het risico om buiktyfus te krijgen als groot wordt beschouwd.

Gele koorts

Gele koorts komt alleen voor in Zuid-Amerika, Panama en op de Caribische eilanden Trinidad en Tobago en is verplicht voor enkele Afrikaanse landen.

Gele koorts wordt veroorzaakt door een virus dat wordt overgebracht door muggen die overdag steken. De ziekteverschijnselen ontstaan 3-6 dagen na infectie en bestaan uit koorts, spierpijn, hoofdpijn, misselijkheid en braken. Dit duurt meestal 4 dagen. In 15% van de gevallen kan de ziekte echter erger verlopen, waarbij ongeveer de helft van de patiënten zal overlijden. Er is geen behandeling mogelijk voor deze ziekte. De vaccinatie dient twee weken voor aanvang van de reis te worden gehaald en geeft bescherming voor 10 jaar. Hiernaast kun je proberen je huid zoveel mogelijk te bedekken en DEET te gebruiken om te voorkomen dat je wordt geïnfecteerd. Informeer goed, of voor het land dat je gaat bezoeken de vaccinatie verplicht is, als je namelijk niet bent gevaccineerd, kom je het land niet in.

Rabiës

Het Rabiës vaccinatie wordt aanbevolen voor vrijwel alle landen, behalve West-Europa, Noord-Amerika, Canada, Nieuw-Zeeland en Australië. Voor meerdere landen in Europa wordt Rabiës dus ook aanbevolen. Vaccinatie wordt vaak aanbevolen bij een reisduur langer dan drie maanden en is afhankelijk van het type reis dat je gaat maken.

Rabiës is een ziekte die het centrale zenuwstelsel aantast. Onbehandeld is het dodelijk voor de mens. Het virus wordt overgebracht door een beet of krab van honden, vleermuizen, vossen of apen die met het virus zijn besmet. Het duurt weken tot maanden na infectie, voordat de ziekteverschijnselen ontstaan. Het verloop van de ziekte bestaat uit verschillende stadia, het begint met rillingen, koorts, verminderde eetlust, misselijk, braken en hoofdpijn. In het volgende stadium komen er neurologische verschijnselen naar voren zoals hyperactiviteit, nekstijfheid, toevallen en verlamming. De helft van de patiënten ontwikkelt een lucht- of waterfobie. Verplaatsing van lucht, of het zien van vloeistoffen zorgt dan voor het ontstaan van spierspasmen. Samen met een verhoogde aanmaak van speeksel kan er zo schuim op de mond ontstaan. In een verder stadium treed coma op.

Wanneer je mogelijk bent besmet zonder dat je bent gevaccineerd is het belangrijk dat je de wond schoonmaakt en binnen 24 uur een arts raadpleegt. De behandeling zal bestaan uit vijf inentingen in 4 weken tijd en een antistof toediening. Hiernaast kan het ook mogelijk zijn dat het nodig is om antibiotica en een tetanus injectie te krijgen.

Het is verstandig om 8 weken voor je reis te beginnen met de vaccinatie tegen rabiës. De vaccinatie bestaat uit drie inentingen, waarbij er 1 week tussen de eerste en twee inenting zit, en drie weken tussen de tweede en derde inenting. De vaccinatie geeft levenslange bescherming. Als je wordt gekrabd of gebeten door een met rabiës besmet dier, moet je toch alsnog een arts raadplegen.  Dit omdat vaccinatie vooraf enkel beperkte bescherming biedt. De behandeling als je bent gebeten of gekrabt, bestaat dan uit enkel nog uit twee inentingen.

Naast deze veelvoorkomende vaccinaties die gegeven worden zijn er ook nog andere ziekten zoals Meningitis, Tuberculose, encefalitis en malaria. Voor meer informatie kun je terecht bij de GGD.

Bijwerkingen vaccinatie

Zoals bij elk medicijn kan een vaccinatie ook voor bijwerkingen zorgen. Veel voorkomende bijwerkingen zijn lokale reacties op de injectieplaats, dikke en/ of rode arm bij 4-jarigen, koorts en malaise. Er kunnen ernstigere bijwerkingen ontstaan, maar deze hebben te maken met een verhoogde gevoeligheid van de gevaccineerde voor het vaccin. Enkele voorbeelden van zulke reacties zijn koortsstuipen, verkleurde armen of benen, collaps reacties (wegrakingen), korte periodes van ademstilstand en huidafwijkingen.

Vergoeding reizigersvaccinaties

De kosten voor het consult en de vaccinatie worden enkel vanuit het aanvullende pakket vergoed. Dit is voor elke zorgverzekering anders. Vergoeding varieert van gedeeltelijke vergoeding met een maximum bedrag tot een vergoeding van 100%. Het kan ook voorkomen dat je enkel een vergoeding krijgt als je wordt gevaccineerd via een instantie welke een contract heeft met je zorgverzekeraar.  start met je zorgverzekering vergelijken en voeg vaccinaties toe aan je pakket, bij de resultaten kun je dan zien welke zorgverzekeraars dit faciliteren tegen welke kosten.