Uit ons eigen onderzoek blijkt dat het kennisniveau van Nederlanders over hun zorgverzekering voor 2025 ernstig tekortschiet. Van de ruim 2.600 deelnemers aan de Nationale Zorgverzekering Kennisquiz beantwoordde bijna een kwart de cruciale vragen fout.
Grote misverstanden over keuzevrijheid
Een van de grootste misverstanden uit ons onderzoek kwam uit de vraag: “Bij welk soort polis heb je vrije zorgkeuze?”. Maar liefst 45% van de respondenten beantwoordde deze vraag fout. Meer dan een kwart hiervan dacht dat je met een naturapolis volledig vrije zorgkeuze hebt, de overige 18% dacht dat het juiste antwoord een combinatiepolis was. Beide antwoorden zijn onjuist. Alleen met een restitutiepolis heb je volledige vrije zorgkeuze. Dit type polis is in 2025 niet meer af te sluiten.
Wat is keuzevrijheid?
Er zijn drie soorten basisverzekeringen in 2025: de budgetpolis, de naturapolis en de combinatiepolis. Bij een budgetpolis kun je alleen bij een paar zorgverleners terecht, anders betaal je een groot deel zelf. Met een naturapolis heb je meer keuze uit zorgverleners, en de combinatiepolis zit daar tussenin: soms krijg je alles vergoed, en soms moet je een deel zelf betalen als je een zorgverlener kiest zonder contract. Bij de restitutiepolis heb je volledige keuzevrijheid en bepaal je zelf naar welke zorgverlener je gaat. De verzekeraar vergoedt de kosten. De restitutiepolis kun je in 2025 niet meer afsluiten.
Voorbeeld:
Stel dat iemand na een blessure revalideert bij een fysiotherapeut die geen contract heeft met zijn of haar verzekeraar. In dat geval wordt slechts een deel van de kosten vergoed, waardoor de patiënt met een hoge rekening blijft zitten die hij financieel misschien niet kan dragen. “Het is zorgwekkend dat veel mensen de basisprincipes van de zorgverzekering niet goed begrijpen,” aldus onze zorgverzekeringepxert Femke Koning. “Dit gebrek aan kennis kan vooral tijdens het overstapseizoen leiden tot verkeerde keuzes met grote financiële en gezondheidsgevolgen.” Vooral jongeren van 18-25 jaar scoren opvallend slecht: meer dan 75% van hen beantwoordde de vraag over vrije zorgkeuze onjuist.
Misverstanden over de basisverzekering 2025
Bijna 30% van de Nederlanders weet bovendien niet precies wat wel en niet wordt vergoed vanuit de basisverzekering. Zo denkt 21,4% van de respondenten dat fysiotherapie wordt vergoed, terwijl dit slechts in uitzonderlijke gevallen het geval is. Ook denkt 7,4% van de respondenten onterecht dat tandartskosten voor volwassenen vanuit de basisverzekering vergoed worden. Zij worden onaangenaam verrast wanneer ze de rekening van de tandarts zelf moeten betalen.
Acceptatie basisverzekering bij ziekte
Nog eens meer dan 30% van de respondenten denkt onterecht dat zorgverzekeraars mensen kunnen weigeren voor de basisverzekering als zij ernstig ziek zijn. Hierdoor blijven veel mensen uit angst bij hun huidige verzekeraar. In werkelijkheid is dit niet toegestaan: zorgverzekeraars zijn verplicht iedereen te accepteren voor de basisverzekering, ongeacht hun gezondheidstoestand. “Iedereen in Nederland heeft recht op een basisverzekering. Ook als je ernstig ziek bent, kun je overstappen. Bovendien mogen verzekeraars geen hogere zorgpremie vragen. De gezondheidstoestand mag het overstappen niet belemmeren”, aldus Koning.
Misverstanden onder specifieke leeftijdsgroepen
Ook brengt het onderzoek opvallende verschillen tussen leeftijdsgroepen aan het licht. De resultaten tonen aan dat jongeren van 18-25 jaar de meeste foute antwoorden geven met 40% onjuiste antwoorden. Naarmate de leeftijd stijgt, wordt de kennis beter. Opvallend is dat de kennis na 66 jaar weer iets afneemt. Dit benadrukt het belang van duidelijke informatie over zorgverzekeringen voor alle leeftijdsgroepen. Vooral jongvolwassenen lijken baat te hebben bij extra voorlichting.
Als we per leeftijdsgroep kijken naar de resultaten dan zijn er een aantal opvallendheden. De grootste uitschieters hebben we hieronder op een rij gezet.
- 18-25 jaar: 75% weet niet bij welke polis vrije zorgkeuze hoort en 33% denkt onterecht dat ze geweigerd kunnen worden door een verzekeraar vanwege een ernstige ziekte.
- 26-35 jaar: 44% weet niet wat er in het basispakket zit en 37% denkt onterecht dat je eigen risico betaalt bij een huisartsenbezoek.
- 46-55 jaar: 34% denkt dat overstappen bij een ernstige ziekte niet mogelijk is.
- 66-75 jaar: 35% is niet op de hoogte van keuzevrijheid en 25% denkt ten onrechte dat ze zelf hun oude verzekering moeten opzeggen.
Ondanks deze cijfers scoort de leeftijdsgroep 36-45 jaar opvallend beter. Zij lijken het meest op de hoogte van de actualiteiten rondom zorgverzekeringen.
Gevolgen voor gezondheid en financiën door gebrek aan kennis
Het gebrek aan kennis over zorgverzekeringen kan niet alleen gevolgen hebben voor de gezondheid, maar ook voor de portemonnee van consumenten.
Uitstellen van een bezoek aan de huisarts
15,6% van de respondenten denkt dat een bezoek aan de huisarts onder het eigen risico valt. Dit kan leiden tot het uitstellen van cruciale zorg, zoals bij een knobbeltje dat kanker blijkt te zijn. Door te laat naar de huisarts te gaan, wordt een vroegtijdige diagnose gemist, wat de kans op succesvolle behandeling aanzienlijk verkleint en zowel financiële als emotionele kosten verhoogt.
Niet weten dat spoedeisende hulp altijd wordt vergoed
Bijna 11% van de ondervraagden denkt dat ze worden weggestuurd bij de eerste hulp als hun verzekeraar geen contract heeft met het ziekenhuis. Hierdoor kunnen mensen in noodsituaties de spoedeisende hulp vermijden, met mogelijk levensbedreigende gevolgen. Een ongeval of acute medische noodzaak die niet wordt behandeld, kan leiden tot blijvende gezondheidsschade of overlijden.
Rol voor de overheid
“Het is verontrustend dat zoveel Nederlanders essentiële informatie over hun zorgverzekering niet weten,” zegt Koning. “Met het overstapseizoen in volle gang kan dit leiden tot verkeerde keuzes, onnodige kosten en een zorgverzekering die niet aansluit bij de behoefte van de consument.”
Koning benadrukt dat de grootste verantwoordelijkheid bij de overheid ligt. “Zorgverzekeringen worden steeds complexer, terwijl ze juist begrijpelijk moeten zijn voor iedereen, ongeacht leeftijd of opleidingsniveau. Het is belangrijk dat de overheid meer inzet op heldere, toegankelijke informatie en daarnaast gaat kijken naar hoe ze zorgverzekeringen minder ingewikkeld kunnen maken.”
Zorgverzekering kennisquiz 2025
Wij hebben de Nationale Zorgverzekering kennisquiz ontwikkeld om consumenten bewust te maken van hun kennis over zorgverzekeringen. Deze quiz is laagdrempelig en biedt de mogelijkheid om belangrijke informatie te leren of te herhalen. “De resultaten van de quiz laten zien dat er veel onduidelijkheid is over essentiële aspecten van de zorgverzekering. We nodigen daarom iedereen uit om de quiz te maken en zelf te ontdekken waar hun kennis verbeterd kan worden,” aldus onze zorgverzekeringexpert Femke Koning.
